kancelaria@rybka-slowinska.pl
Treści i prace artystów i innych twórców (np. programistów, grafików, fotografów, pisarzy czy vlogerów) są chronione przez prawo autorskie. W przypadku zagrożenia lub naruszenia tych praw, twórcy mogą skorzystać z roszczeń wynikających z art. 78 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, takich jak:
roszczenie o zaniechanie działań: w sytuacji, gdy ktoś podejmuje działania, które mogą naruszyć prawa twórcy,
roszczenia o usunięcie skutków naruszenia: w przypadku, gdy naruszenie miało już miejsce, twórcy przysługuje:
- roszczenie o zaniechanie,
- roszczenie o usunięcie skutków naruszenia,
- roszczenie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,
- roszczenie o zapłatę na cel społeczny wskazany przez twórcę.
Jeśli naruszenie praw osobistych spowodowało również szkodę majątkową, twórca może domagać się jej naprawienia na zasadach ogólnych (art. 24 § 2 KC).
Roszczenie o zaniechanie naruszeń
To prawo twórcy do żądania zaprzestania działań zagrażających jego prawom osobistym. Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy naruszenia jeszcze nie zaistniały, jak i tych, w których doszło do pokrzywdzenia autorskich praw osobistych. Przykładowo twórca może żądać zakazu rozpowszechniania utworu, który narusza jego autorskie dobra osobiste.
Roszczenie o usunięcie skutków naruszeń
Celem tego roszczenia jest przywrócenie stanu sprzed wyrządzenia szkody, o ile to możliwe. Uprawniony może domagać się, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, podjęła niezbędne działania do usunięcia skutków.
Przykłady form usunięcia skutków naruszeń:
- publiczne przeprosiny w prasie, internecie lub telewizji,
- zniszczenie dzieł naruszających autorskie prawa twórcy,
- zakończenie publikacji lub wystawiania dzieł,
- ujawnienie twórcy jako autora dzieła.
Zadośćuczynienie pieniężne
Twórca może domagać się zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, jeśli naruszenie było zawinione.
Kiedy mamy do czynienia z krzywdą? Przykładowo Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 19.08.2005 r., sygn. akt VI ACa 330/05 wskazał, że „Opublikowanie fotografii bez zgody jej autora jest czynem bezprawnym uzasadniającym zasądzenie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Krzywdą jest utrata zaufania osoby prowadzącej określoną działalność gospodarczą, narażenie dobrego imienia tej osoby i firmy na jego utratę, dyskomfort psychiczny związany z koniecznością tłumaczenie się oraz możliwość utraty stałego kontrahenta.”
Roszczenie o zapłatę na wskazany cel społeczny
Twórca, którego prawa zostały naruszone, może żądać od sprawcy zapłaty odpowiedniej sumy na wskazany przez siebie cel społeczny. Zatem twórca ma dowolność, jeśli chodzi o wybór celu społecznego, jednak należy pamiętać, że musi mieć on charakter publiczny, zatem nie może zostać przekazany na rzecz podmiotu, który nie prowadzi działań społecznych.
Przykłady naruszeń autorskich praw osobistych:
- publikacja zdjęć w intrenecie bez zgody lub oznaczenia autora,
- rozpowszechnianie utworu (np. filmu) z mylącym oznaczeniem co do autora,
- plagiat, czyli przywłaszczenie całości lub części cudzego utworu,
- naruszanie treści i formy utworu.
radca prawny Kinga Słowińska
W przypadku pytań dotyczących ochrony autorskich praw osobistych, zapraszamy do kontaktu.